🔵 🔴 🟡 Περιγραφή μαθήματος

Το μάθημα αναλύει τις κυριότερες μεθοδολογικές προσεγγίσεις -ανθρωπολογικές, φαινομενολογικές, κοινωνιολογικές, ψυχαναλυτικές-  που εμπλέκουν ευθέως το ανθρώπινο σώμα σε καθημερινές πρακτικές και στην καλλιτεχνική διαδικασία. Επικεντρώνεται επίσης στην εκμάθηση σύγχρονης ξένης και ελληνικής ορολογίας της διεπιστημονικής προσέγγισης του σώματος και στην εξοικείωση των φοιτητών με κείμενα σημαντικών στοχαστών (Austin, De Certeau, Βarthes, Merleau-Ponty, Foucault, Deleuze, Derrida, Braidotti, Bulter κ.α) από επιλογή αντιπροσωπευτικών αποσπασμάτων από το έργο τους. 

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές /τριες θα είναι σε θέση: 

• να έχουν εποπτική εικόνα της εξέλιξης της αναπαράστασης του σώματος σε αντίστοιχες εποχές

   

• να εξοικειωθούν αφενός με μεθόδους ανάλυσης και αφετέρου με τρόπους προσέγγισης σύνθετων αισθητικών, φιλοσοφικών και επιστημονικών ζητημάτων, 

   

• να καλλιεργήσουν κριτική δυνατότητα αναφορικά με τα επίδικα ζητήματα ανάμεσα στην καλλιτεχνική πρακτική και την θεωρητική έρευνα

   

• να αντιλαμβάνονται τόσο το διακριτό χαρακτήρα όσο και τα υβριδικά σημεία τομής μεταξύ τέχνης, φιλοσοφίας και επιστήμης σε επίπεδο οντολογίας, μεθόδων, εργαλείων και σκοπών, αλλά και την ανάγκη συνεργασίας καλλιτεχνών και επιστημόνων για τη διεύρυνση των ανθρώπινων δυνατοτήτων

🔵 🔴 🟡 Θεωρία (2 ώρες)

1. Εισαγωγή Ι: η γλώσσα, ένας κοινός τόπος, οι λέξεις αντιστοιχούν στα πράγματα;

2. Εισαγωγή ΙΙ : Πώς κάνουμε πράγματα με τις λέξεις; (Όστεν)

3. Εισαγωγή ΙΙ: Σώμα κειμένου (corpus)| Tι εννοούμε όταν μιλάμε για κείμενο; (Ντε Σερτό, Μπαρτ)

4. Το γκροτέσκο σώμα (16ος αιώνας- Αναγέννηση) (Μπαχτίν, Μπαρτ)

5. To πειθήνιο σώμα, ένα σώμα για την νεωτερικότητα Ι (Φουκώ_βιοπολιτική)

6. Το πειθήνιο σώμα, ένα σώμα για την νεωτερικότητα ΙΙ και μετά; (Ντελέζ_κοινωνίες ελέγχου)

7. Το ερμαφρόδιτο σώμα και η κατασκευή του φύλου (Μπάτλερ)

8. Από το σώμα - μηχανή στις επιθυμητικές μηχανές (Ντελέζ-Γκαταρί)

9. Το μέλος φάντασμα (Φαινομενολογία της Αντίληψης, Μερλώ-Ποντύ)  

10. To cyborg ή αλλιώς το προσθετικό σώμα ( Χαραγουέι)

11. Το τέρας ή αλλιώς το δυσφορικό σώμα (Πρεθιάδο). Η ένταση ανάμεσα στο «φυσικό» και το αναπαριστώμενο

12. Το νεκρό σώμα (Αγκάμπεν)

13. Συμπεράσματα: Προκλήσεις, Κίνδυνοι, Προοπτικές.
     

🔵 🔴 🟡 Εργαστήριο (1 ώρα)

Μέσω διαλογικών πρακτικών και ασκήσεων κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, συνομιλούμε με στόχο την κατανόηση του εύρους  αισθητικής, δημιουργικών διαστάσεων και σημαντικότητας του σώματος στην καθημερινότητα  και στην τέχνη. 

Γλώσσα αξιολόγησης: Ελληνική

🔵 🔴 🟡 Μέθοδος αξιολόγησης: 

• Δημόσια παρουσίαση (50%)
• Γραπτή παρουσίαση (50%) 

• Πρόσωπο με πρόσωπο
• Χρήση PowerPoint και οπτικοακουστικών παραδειγμάτων (13 διαλέξεις)
• Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω του eClass με εβδομαδιαία παροχή οπτικοακουστικού υλικού, συνδέσμων, φωτογραφιών, έξτρα βιβλιογραφίας και σχετιζόμενων πληροφοριών (εκθέσεις, πολιτιστικά ιδρύματα κ.α.)

https://eclass.uop.gr/courses/PDA168/  

🔵 🔴 🟡 Συγγράμματα Μαθήματος [ΕΥΔΟΞΟΣ]

• Μακρυνιώτη, Δήμητρα, επιμ. Τα όρια του σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Νήσος, 2004. - Μερλώ-Ποντύ, Μωρίς. Φαινομενολογία της αντίληψης. Μτφρ. Κική Καψάμπελη. Αθήνα: Νήσος, 2016.
• Ντε Σερτώ, Μισέλ, Επινοώντας την καθημερινή πρακτική, Η πολύτροπη τέχνη του πράττειν, μετ. Καψαμπέλη Κ., Αθήνα, Σμίλη, 2010.

Έξτρα Βιβλιογραφία

• Αθανασίου, Αθηνά. Ζωή στο όριο. Δοκίμια για το σώμα, το φύλο και τη βιοπολιτική. Αθήνα: Εκκρεμές, 2007.
• Αδαμοπούλου, Αρετή, επιμ. Η γλώσσα του σώματος. Σημειώσεις για την performance. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 2014.
• Ρηγοπούλου, Πέπη. Το σώμα: Ικεσία και απειλή. Αθήνα: Πλέθρον, 2008.
• Μπάτλερ, Τζούντιθ. «Παραστασιακές επιτελέσεις και συγκρότηση του φύλου: Δοκίμιο πάνω στη φαινομενολογία και τη φεμινιστική θεωρία», μτφρ. Μαργαρίτα Μηλιώρη, στο Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική, επιμ. Αθανασίου, 381-407. Αθήνα: Νήσος, 2006.
• Μπάτλερ, Τζούντιθ. Σώματα με σημασία: Οριοθετήσεις του «φύλου» στο λόγο. Μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου. Αθήνα: Εκκρεμές, 2008.
• Δηµητρακάκη, Α. Τέχνη και παγκοσµιοποίηση. Από το µεταµοντέρνο σηµείο στη βιοπολιτική αρένα. Βιβλιοπωλείον Εστίας, 2013.
• Thomas Laqueur, Κατασκευάζοντας το φύλο. Σώμα και κοινωνικό φύλο για τους αρχαίους έως τον Φρόιντ, μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου. Αθήνα, Πολύτροπον, 2003.
• Mπαχτίν, Μιχαήλ, Ο Ραμπελαί και ο κόσμος του, για τη λαϊκή κουλτούρα του μεσαίωνα και της αναγέννησης, μετ. Πινακούλας Γιώργος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, 2017
• Φουκώ, Μισέλ, Επιτήρηση και Τιμωρία, Η γέννηση της φυλακής, μετ. Μπετζέλος Τάσος, Πλέθρον, Αθήνα, 2011.
• Φουκώ, Μισέλ, Ιστορία της Σεξουαλικότητας Ι: Bούληση για γνώση, μετ. Μπετζέλος Τάσος, Πλέθρον, Αθήνα, 2011.
• Μάους, Μαρσέλ, Κοινωνιολογία και Ανθρωπολογία, μετ. Παραδέλλης Θόδωρος, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα, 2004.
• Μερλω-Ποντύ, Μωρίς, Φαινομενολογία της Αντίληψης (1945), μετ. Καψαμπέλη Κική, Αθήνα, Νήσος, 2016.
• Ντελέζ, Γκαταρί, Καπιταλισμός και σχιζοφρένεια, ο ΑντιΟιδίπους, μετ. Χατζηδήμου Καίτη, Ράλλη Ιουλιέτα, Αθήνα, Ράππας, 1981
• Ντελέζ,Γκαταρί, Καπιταλισμός και σχιζοφρένεια 2, Χίλια Πλατώματα (1980), μετ. Πατσογιάννης Βασίλης, Αθήνα, Πλέθρον, 2017
• Haraway, Donna, Ανθρωποειδή, κυβόργια και γυναίκες, Η επανεπινόηση της φύσης Μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου, Αλεξάνδρεια 2014