🔵 🔴 🟡 Περιγραφή μαθήματος

Ο χορός, από όλες τις τέχνες που σχετίζονται με την έκθεση του ανθρώπινου σώματος στο χώρο, λόγω της εφήμερης μορφής του και της αντίστασης του στο λόγο, συνδέθηκε, ίσως σε υπερβολικό βαθμό, με τη θηλυκή «φύση». Ακόμα και με την πιο πρόσφατη κοινωνική αναγνώριση και τον σεβασμό στο επάγγελμα του άνδρα χορευτή, ο χορός εξακολουθεί να είναι μια τέχνη στην οποία επικρατούν οι γυναίκες, ακόμη και αν οι άνδρες διατηρούν κυρίαρχες καλλιτεχνικές και διευθυντικές θέσεις.  Το μάθημα επικεντρώνεται στη μελέτη χορογράφων κυρίως γυναικών, μεταξύ καλλιτεχνικού έργου και βιωματικής σχέσης με το έργο τους ( Ιs. Duncan, M. Graham, Υv.Rainer, M. Wigman, P. Baush, Z.Νικολούδη κ.α). Οι δημιουργοί ζουν, χορεύουν και τοποθετούνται στην καλλιτεχνική τους πορεία απέναντι σε έννοιες όπως η πατριαρχία, η ταυτότητα φύλου, η φυλή, η αποικιοκρατία, η οικολογική καταστροφή κλπ. Παράλληλα, το βιωματικό μέρος του μαθήματος εστιάζει στον σωματικό αυτοσχεδιασμό στο χώρο, παίζοντας με τη βαρύτητα, τις δυναμικές, τα επίπεδα, τη ροή και τον ρυθμό.

Ο/η φοιτητής/ήτρια μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα είναι σε θέση να: 

• κατανοεί στοιχεία για τις εννοιολογήσεις του φύλου και ταυτοτήτων, τις έννοιες αρρενωπότητα/θηλυκότητα, την πατριαρχία, τη σχέση φύλου-εξουσίας

   

• γνωρίζει στοιχεία για το έργο δημιουργών/χορογράφων, την ιστορία του χορού

   

• έχει κριτική στάση απέναντι στις έµφυλες αναπαραστάσεις και κυρίως τον τρόπο και τις πρακτικές που τις συγκρότησαν

   

• εντοπίζει την επίδραση των θεωριών του φύλου και της σεξουαλικότητας στη τέχνη του χορού

   

• αναπτύξει ένα δικό του κινησιολογικό λεξιλόγιο
   

🔵 🔴 🟡 Θεωρία (2 ώρες)

1. Εισαγωγικά περί φύλου : V. Woolf, Ένα δικό της δωμάτιο –Simone de Beavoir, Το δεύτερο φύλο-  Chimamanda Ngozi Adichie, Ας είμαστε όλοι φεμινιστές 

2. Χορός και φύλο: Φύλο και σεξουαλικότητα στην Τέχνη (Aθανασίου-Μπάτλερ)

3. Κλασικός χορός: οι στερεοτυπικοί ρόλοι του pas des deux 

4. Isadora Duncan: μια νέα δυναμική χορευτική ερμηνεία (Ruth St.Denis, L.Fuller)

5. Martha Graham: μια νέα τεχνική μοντέρνου (Ted Shawn + M.Cunnigham)

6. Yvonne Rainer : όχι στο θέαμα, όχι στη δεξιοτεχνία (St.Paxton)

7. Mary Wigman: Ο χορός στο Γ’ Ράιχ + ρατσισμός (R.Laban)

8. Pina Baush:  για ένα χοροθέατρο 

9. Anne Terese de Keersmaeker: τo σώμα στο χώρο και στο χρόνο

10. Κούλα Πράτσικα/Ραλλού Μάνου/ Zoυζού Νικολούδη: η ελληνική ταυτότητα στο χορό 

11. Χορογραφίες φοιτητών / φοιτητριών 

12. Χορογραφίες φοιτητών / φοιτητριών 

13. Επίλογος: η μεταμορφωτική ισχύ της ζωντανής παράστασης στα σώματα και τις ταυτότητες, χορεύοντας το έμφυλο σώμα (+ αντίληψη της κίνησης)

🔵 🔴 🟡 Εργαστήριο (1 ώρα)

Tο βιωματικό μέρος του μαθήματος εστιάζει στον σωματικό αυτοσχεδιασμό στο χώρο, παίζοντας με τη βαρύτητα, τις δυναμικές, τα επίπεδα, τη ροή και τον ρυθμό.

Γλώσσα αξιολόγησης: Ελληνική

🔵 🔴 🟡 Μέθοδος αξιολόγησης: 

• 50% γραπτή παρουσίαση
• 50% προφορική παρουσίαση / χορογραφία

• Πρόσωπο με πρόσωπο
• Χρήση PowerPoint και οπτικοακουστικών παραδειγμάτων (13 διαλέξεις)
• Υποστήριξη μαθησιακής διαδικασίας μέσω του eClass με εβδομαδιαία παροχή οπτικοακουστικού υλικού, συνδέσμων, φωτογραφιών, έξτρα βιβλιογραφίας και σχετιζόμενων πληροφοριών (εκθέσεις, πολιτιστικά ιδρύματα κ.α.)

https://eclass.uop.gr/courses/3713 

🔵 🔴 🟡 Συγγράμματα Μαθήματος [ΕΥΔΟΞΟΣ]

• Μεντή, Μ. (επιμ.) (2024) Σώματα Παρόντα: Μια εισαγωγή στην θεωρία του χορού. University Studio Press.

• Αθανασίου, Α. (επιμ.) (2006) Φεμινιστική θεωρία και Πολιτισμική κριτική. Εκδόσεις Νήσος

• Cooper-Albright, A. (2016) Χορογραφώντας την διαφορά: Το σώμα και η ταυτότητα στον σύγχρονο χορό.

Έξτρα Βιβλιογραφία

• Butler Judith, Αναταραχή Φύλου: Ο Φεμινισμός και η Ανατροπή της Ταυτότητας, μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εισαγωγή και επιστημονική επιμέλεια Βενετία Καντσά, επίμετρο Αθηνά Αθανασίου. Αθήνα: Αλεξάνδρεια 2009 [1990]. 

   

• Βutler Judith, Σώματα με Σημασία: Οριοθετήσεις του «Φύλου» στο Λόγο, μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου, επιμέλεια-εισαγωγή Αθηνά Αθανασίου. Αθήνα: Εκκρεμές, 2008 [1993]. 

   

• Cameron Deborah, Φεμινισμός. Παρελθόν και Παρόν ενός κινήματος, μετ.Φιλώτας Δήτσας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2020

• Ντε Μποβουάρ Σιμόν,  Το δεύτερο φύλο, μετ.Τζένη Κωνσταντίνου, Μεταίχμιο 2021 [1949]

   

• Leigh Foster, Susan (ed.), Corporealities, Dancing Knowledge, Culture and Power, Routledge, 1996 

   

• Καντσά Β., Μουτάφη Β., Παπαταξιάρχης Ευθ. (επιμ.), Μελέτες για το φύλο στην ανθρωπολογία και την ιστορία. Αθήνα: Αλεξάνδρεια 2012. 

   

• Laqueur Th., Κατασκευάζοντας το φύλο. Σώμα και κοινωνικό φύλο από τους αρχαίους Έλληνες ως τον Φρόιντ. Αθήνα: Πολύτροπον 2003. 

   

• Παπαταξιάρχης Ευθ. – Παραδέλλης Θεοδ. (επιμ.), Ταυτότητες και φύλο στη σύγχρονη Ελλάδα. Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Καστανιώτης – Πανεπιστήμιο Αιγαίου 1992.

   

• Αθανασίου, Αθηνά. Ζωή στο όριο. Δοκίμια για το σώμα, το φύλο και τη βιοπολιτική. Αθήνα: Εκκρεμές, 2007. 

   

• Δηµητρακάκη, Άντζελα. Τέχνη και παγκοσµιοποίηση. Από το µεταµοντέρνο σηµείο στη βιοπολιτική αρένα. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2013. 

   

• Καραμπά Ελπίδα - Λυκουριώτη Ίρις (επιμ.), Φεμινιστικές θεωρίες, αισθητικές πρακτικές και παγκοσμιοποιημένες τεχνολογίες. Βόλος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας & Κέντρο Νέων Μέσων και Φεμινιστικών Πρακτικών στον Δημόσιο Χώρο, 2022.