🔵 🔴 🟡 Περιγραφή μαθήματος

Στόχος του μαθήματος είναι να παρουσιάσει τις βασικές αρχές και έννοιες του Ελευθέρου Σχεδίου, εστιάζοντας στην αναλυτική σχεδίαση αντικειμένων εκ του φυσικού, την τονική τους απόδοση αλλά και τις συνθετικές επιλογές που θα αποδώσουν καλύτερα τα σχεδιαζόμενα αντικείμενα. Ακόμα με την εξάσκηση στη σχεδιαστική διαδικασία οι φοιτητές-τριες θα επιτύχουν τη βελτίωση της οπτικής αντίληψης και της παρατηρητικότητάς τους. Στο θεωρητικό μέρος του Μαθήματος αναπτύσσονται οι βασικές αρχές και έννοιες του Ελευθέρου Σχεδίου, αναλύονται οι τρόποι παρατήρησης και απόδοσης, της φόρμας, της φωτοσκίασης και των τονικών αξιών σε ένα έργο τέχνης και προσεγγίζονται τα πρωτογενή εικαστικά στοιχεία στη σχεδίαση αντικειμένων. Στο εργαστηριακό μέρος του μαθήματος αναπτύσσονται η φόρμα και το φως στο Ελεύθερο Σχέδιο, η σχεδιαστική αντίληψη και δημιουργική προσέγγιση των επιλεγμένων θεμάτων, τα οποία καλούνται να αναπτύξουν οι φοιτητές/τριες στις εκ του φυσικού μελέτες τους.

Μετά την ολοκλήρωσή του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να :

• προσδιορίζουν τις βασικές αρχές και έννοιες του Ελευθέρου Σχεδίου
• επιτύχουν αναλυτική σχεδίαση αντικειμένων εκ του φυσικού 
• κατανοούν τα βασικά στοιχεία της φόρμας που αποτελούν το δομικό σκελετό της μορφής
• αποδίδουν τονικές κλίμακες και τονική απόδοση των χρωμάτων 
• δημιουργούν με τη φωτοσκίαση ισορροπίες αντιθέσεων και αρμονιών
• κατατάσσουν και συσχετίζουν το λεξιλόγιο του Ελευθέρου Σχεδίου που θα χρησιμοποιηθεί σε άλλα μαθήματα αναλογικής και ψηφιακής σχεδίασης

🔵 🔴 🟡 Θεωρία (1 ώρα)

1. Η ιδέα στην Τέχνη- Στόχοι και εφαρμογές του Ελευθέρου σχεδίου. Ανάπτυξη των βασικών αρχών και εννοιών του Ελευθέρου Σχεδίου. 

2. Βασικοί κανόνες -Απαιτήσεις - Καθαρότητα του σχεδίου 

3. Σχετική απόσταση αντικειμένων. Τοποθέτηση θέματος. Αναλογική σχεδίαση

4. Η απόδοση του φωτός στην Τέχνη. Ανάλυση του τρόπου παρατήρησης και απόδοσης, της φόρμας, της φωτοσκίασης και των τονικών αξιών σε ένα έργο τέχνης. 

5. Η απόδοση της ερμηνείας των τόνων και του πλασμού στην Τέχνη.

6. Συμμετρία και Ασυμμετρία. Τα οπτικά βάρη.

7. Κυρτότητα και Καμπυλότητα.

8. Θεωρία της Προοπτικής

9. Η σκιά στην Τέχνη

10. Οι κλίμακες (διαβαθμίσεις) του μαύρου

11. Η απόδοση του ανθρώπινου κεφαλιού  

12. Προσωπογραφία, Είδη προσωπογραφίας 

13. Αναλογίες ανθρώπινου σώματος

🔵 🔴 🟡 Εργαστήριο (2 ώρες)

1. Βασικοί κανόνες του ελευθέρου σχεδίου- Απαραίτητα εργαλεία και υλικά

2. Τοποθέτηση του θέματος- Η απόδοση του θέματος αναλογικά στο χαρτί μας- Θέση κατά τη σχεδίαση

3. Άσκηση μετρήσεων εκ του φυσικού μοντέλου σχεδίασης με χρήση της βελόνας, μεταφορά των κλίσεων των αντικειμένων στη σχεδιαστική επιφάνεια 

4. Παρατήρηση και αναγνώριση των φυσικών σχημάτων- Το φως και ο φωτισμός, Σχετική λαμπρότητα, φωτεινή επιφάνεια, φωτοσκίαση και τόνοι, φωτισμός αντικειμένων από διαφορετικές πηγές φωτός

5. Ποιότητα τόνου, πλασμός ή πλάσιμο- χρώμα αντικειμένων και τονικές διαβαθμίσεις γραφής

6. Λογική σχηματοποίηση σύνθεσης, Ισορροπία, Συμμετρία- Φόρμα και αφαίρεση, 

7. Τα σχήματα και οι γραμμές, ανάλυση καμπυλών σε ευθείες, κυρτότητα και σφαιρικότητα- η διαφάνεια στα αντικείμενα, Έδραση αντικειμένων, Στυλιζάρισμα

8. Προοπτική- γραμμές επιφάνειας- αντιθέσεις (κοντράστ), διαβαθμίσεις επιπέδων, περίγραμμα ή καδράρισμα και πλαισίωση θεμάτων

9. Σκιές (υφή), σκιές σε συγκεκριμένες θέσεις, το φόντο 

10. Σχεδίαση με κάρβουνο και τεχνικές του

11. Σχεδίαση εκμαγείων- προτομές

12. Στάδια εκτέλεσης προσωπογραφίας, μελέτη ανατομίας προσώπου, αυτοπροσωπογραφία

13. Απόδοση ανθρώπινου σώματος, απόδοση ανθρώπινων μελών (χέρια, πόδια) -Απόδοση κίνησης ανθρώπινου σώματος

Γλώσσα αξιολόγησης: Ελληνική

🔵 🔴 🟡 Μέθοδος αξιολόγησης: 

• Παρουσίαση εργασιών (σχεδίων) : 75%
• Υποβολή ατομικής καλλιτεχνικής δημιουργίας με θεωρητική συνοδευτική υποστήριξη: 25%

• Πρόσωπο με πρόσωπο
• Χρήση Τ.Π.Ε. κατά τη διδασκαλία
• Χρήση Τ.Π.Ε. κατά την επικοινωνία με τις φοιτήτριες και τους φοιτητές.
• Μαθησιακή διαδικασία μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας

https://eclass.uop.gr/courses/3370/

🔵 🔴 🟡 Συγγράμματα Μαθήματος [ΕΥΔΟΞΟΣ]

• Αρφαράς Μιχάλης, 2001, Ελεύθερο Σχέδιο - Α' Τόμος - Συνθέσεις με Μολύβι, Ίων
• Αρφαράς Μιχάλης, 2003, Ελεύθερο Σχέδιο - Β' Τόμος - Ο Άνθρωπος, Ίων

Έξτρα Βιβλιογραφία

• Βακαλό, Ε. Γ., Οπτική Σύνταξη, Εκδ. Nεφέλη, Αθήνα
• Herbert L. R. Η σύγχρονη τέχνη, Εκδόσεις ΣΧΗΜΑ.
• Klee P. (1989). Η εικαστική σκέψη. Τα μαθήματα στη σχολή Bauhaus. Tόμος Ι & ΙΙ. Μεταφ. Εκδ. Εκδόσεις Μέλισσα.
• Gombrich E. Το χρονικό της Τέχνης, ΜΙΕΤ
• Ίττεν, Γ., Τέχνη του Χρώματος, Κείμενα Εικαστικών Καλλιτεχνών 5, Ένωση Καθηγητών Εικαστικών Μαθημάτων, 1998
• Καντίνσκι, Β., Σημείο, Γραμμή στην επιφάνεια, Αθήνα 1980
• Καρυστινός, Π., Στέφος Ν., Ελεύθερο Σχέδιο, βιβλίο του Καθηγητή, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
• Λαμπράκη-Πλάκα, Μ., Οι πραγματείες περί Ζωγραφικής – Αλμπέρτι και Λεονάρντο, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, 1988
• Μερλώ-Ποντύ, Μ. (1991). Η αμφιβολία του Σεζάν. Το μάτι και το πνεύμα. Εκδόσεις Νεφέλη